S v Benjamin (294/83) [1984] ZASCA 134 (20 November 1984) (2024)

SAAK No. 294/83SAAK NO. 2 9 4/8_3

/CCC

IN DIE HOOGGEREGSHOF VAN SUID-AFRIKA

APPèLAFDELING)

In die saak tussen

RUDIWAAN BENJAMINAPPELLANT

en

DIE STAATRESPONDENT

CORAM; VILJOEN, BOTHA ARR et ELOFF Wnde AR

VERHOOR: 20 November 1984

GELEWER: 29 November 1984

UITSPRAAK

ELOFF, Wnde AR:/ .......
2.
BLOFF, Wnde AR

Die appellant is in die Kaapse

Provinsiale Afdeling (Burger R en assessore) skuldig

bevind aan roof met verswarende omstandiqhede en die

besit van 'n vuurwapen sonder 'n lisensie. Verlof tot

appel teen die skuldigbevinding is deur die hof aquo

geweier, maar dit is daarna verleen in terme van artikel

316(8)(c)(ii) van Wet 5 9 van 19 59.

Ek bespreek allereers die skuldigbe-

vinding aan roof. Die bewese feite was dat ge-

durende die aand van 10 Mei 1981 'n aantal mans op die

huis van 'n sekere Mymoena Smith in Kensington, Kaap,

toegesak het, met die doel om haar en die ander

huisbewoners te beroof. Hulle gesigte was met balaclava

pette/ .......

3.

pette bedek, en die meeste van hulle was gewapen.

Terwyl een van hulle vir Mymoena Smith met 'n

rewolwer aangehou het, het van die ander rowers 'n

geldkissie bevattende minstens R3 000 in kontant

gevind en die inhoud geneem. Hulle het ook ver-

skeie ander persoonlike besittings soos ringe

en horlosies van Mymoena Smith en ander lede van

haar familie afgeneem, en hulle daarna uit die voete

gemaak. Binne die volgende paar dae is die appellant

en vyf ander mans aangekeer weens beweerde aandadigheid

in die rooftog. In die daaropvolgende verhoor was

die appellant beskuldigde No. 3. Die wesentlike

geskilpunt in die verhoor wat betref die klagte onder

bespreking,/ .......

4.

bespreking, was of die beskuldigdes deelgenote in

die rooftog was. Sover dit die appellant aangaan

het geeneen van die getuies hom geidentifiseer as een

van die mans wat Mymoena Smith se huis binnegekom het

nie. Die verhoorhof het wel die mening uitgespreek dat

waar Mymoena Smith verwys na een van die rowers as

"die kleinjie", dit waarskynlik van toepassing was

op die appellant, wat kort van postuur was. Volgens

my mening het die hof egter sekere getuienis wat Mymoena

Smith afgelê het toe sy as getuie herroep was, buite

rekening gelaat. Sy het 'n beskrywing van "die

kleintjie" se mond wat sy deur die opening in die

balaclava pet kon sien, gegee wat nie die voorkoms

van/ .........

5.

van die betrokke gesigsdeel van die appellant pas

níe. In werklikheid is die effek van die Staats-

getuienis dat, watter rol die appellant oókal". in die

strooptog mag gespeel het, hy nie Mymoena Smith se

huis binnegekom het nie. Die enigste bewysmateriaal

wat voor die hof geplaas was wat moontlik dui op die

appellant se verbintenis met die rooftog, was 'n ver-

klaring wat na bewering op 15 Mei 1981 deur die

appellant voor 'n vrederegter afgelê is. Die toelaat-

baarheid van die verklaring is in die hof a quo aan-

geveg. 'n Verhoor binne 'n verhoor sonder die assessore

is daarop deur die verhoorregter gehou. Die betrokke

vrederegter, Kaptein Brits, en twee lede van die

polisiemag/ .......

6.

polisiemag wat gemoeid was met die ondersoek van die

geval, naamlik Sersante Gagiano en Temmers, was die

vernaamste persone wat direkte getuienis aan die kant

van die staat afgelê het. Die appellant was die

enigste verdedigingsgetuie. Die staatsgetuienis is

tot dien effekte dat die appellant ná sy arrestasie

ondervra was. Op 15 Mei 1981 is hy na Kapt. Brits

geneem voor wie hy uit vrye wil en sonder onbehoorlike

beïnvloeding 'n verklaring afgelê het. Brits het die

verklaring woordeliks genotuleer, dit aan die appellant

voorgelees, en laasgenoemde het dit onderteken . Die

appellant se relaas was dat hy reeds twee dae voor

15 Mei 1981 voor Kapt. Brits gebring was. In

laasgenoemde/ ........

7.

laasgenoemde se kantoor was sersante Gagiano,

Temmers en 'n paar ander lede van die polisiemag.

Kapt. Brits het die appellant gesê om te "praat"

van die "roof"; toe hy antwoord dat hy nie van enige

roof kennis dra nie het Gagíano en Temmers hom aan-

gerand. Hy het egter voet by stuk gehou en deur

gaans ontken dat hy enigiets met die rooftog, waarna

die polisie verwys het, te doen gehad het. Na 'n tyd

is hy weer na sy sel teruggeneem. Op 15 Mei 1981 is

hy weer 'n keer voor Kapt. Brits gebring; weereens was

Gagiano en Temmers aanwesig. By hierdie geleentheid

het Kapt. Brits 'n stuk papier waarop daar reeds geskrywe

is, voor hom op sy lessenaar gehad. Brits het die

appellant/ ........
8.
appellant aangesê om die papier teonderteken.

Hy was nie gesê wat op die papier geskrywe is nie.

Hy het aanvanklik geweier om aan Brits se versoek

te voldoen, waarop hy weereens deur Gagiano en Temrners

aangerand en ook gefolter is. Na 'n tyd het hy

geswig en die dokument onderteken. Dit was nooit

aan hom voorgelees nie, en hy wis nie wat die inhoud

daarvan was nie.

Na voltooiing van die verhoor binne

"n verhoor het die verhoorregter beslis dat die ver-

klaring bewys mag word. Redes vir die beslissing

is later verstrek en ek sal weldra daarna verwys.

Die inhoud van die verklaring is soos

volg:-/ .........

volg:-

9.

"Ek en Sharkey was op die dag die
heel dagsaam toe kry ons vir Kenneth
hulle toe rook ons 'n pyp en toe loop
ons endie aand toe kom "Kef" ons haal
en toe sê hy ons most inklim, toeklim
ons maar net in en toe ons vir ons kom
kry toe is ons maar inKensington.
Kef hulle het vir my gesê ek moet saam
met hulleagteraan loop. Ek het buite
gekom en in die deur gestaan ek weet nie
watbinne in aangegaan het nie. Wat ek
kom kry toe sê hulle ons moet nouhard-
loop tot by die kar. So toe ry ons
toe trek 'n polisie van ons af.Voordat
ons kan uitklim toe het Kef hulle al
klaar uitgeklim. Toe hoor ekskiet en
toe duik ons weer in want ons het laaste
uitgeklim. Toe is onsweg na Carel se
huis toe daar het ons afgedeel. Toe
kry ek 'n Rl90toe rook ons 'n paar pype.
Laat ons gaan slaap. Die Maandag het
ons gaanbioskoop speel by Mitchells-
plein. Toe het "Kef" hulle almal
geloop en eken Sharky en Clive het

daar/

10.

daar gebly tot die Dinsdag toe,

Kef is mos ons baas.

Vraag: Met wie se motor het julle

gery op 81.05.10?

Antw: Met Kenneth se kar wat se dak

af is .

Vraag: Wie het vuurwapens by die roof

in Kensington gehad?

Antw: Kef en Skuitjie.

Vraag: Wie het die heel aand die motor

bestuur?

Antw: Kenneth

Vraag: Wie het op die polisie geskiet?

Antw: Seker hulle met die guns

Vraag: Wie het die polisimanne se guns

gehad?

Antw: Kef en Stukas

Vraag: Waar het jy die guns gesien?

Antw: By Carel, Kef het die guns gehet,

ek dink drie.

(Get.) R Benjamin)

Dit sal gesien word dat die verklaring
nie 'n erkenning inhou dat dieappellant binne in die

plek/ ..........

11

plek in Kensington was waar sy makkers ingegaan het nie.

Terwyl dit dalk van die omstandighede afgelei kan word

dat dit die huis was waar die rooftog na bewering gepleeg

was, dui die verklaring glad nie daarop dat die appellant

'n aktiewe deelgenoot in die rooftog was nie. Adv.

Niehaus, wat namens die staat opgetree het, het toegegee

dat die verklaring nie gekonstrueer kan word as 'n

bekentenis van aandadigheid aan roof nie. Hy het egter

aangevoer, m.i. tereg, dat die erkenning deur die

appellant in die verklaring dat, nadat hulle "afgedeel"

het, hy R190 ontvang het,in effek en in die lig van die

omstandighede neerkom op 'n bekentenis van skuld aan

die ontvangs van gesteelde goedere welwetende dat dit

gesteel/ ...........

12.

gesteel is of diefstal. Op die roofklagte kon die

appellant aan hierdie mindere misdrywe skuldig bevind

geword het. Ek bespreek vervolgens derhalwe díe ge-

tuienis aangaande díe toelaatbaarheid van die ver-

klaring, in die lig van die bepalings van artikel

217{1) van die Strafproseswet 51 van 1977 wat van toepassing

is. Die las het op die staat gerus om bo redelike

twyfel te bewys dat die verklaring deur die appellant

vrywillig en ongedwonge afgelê was en sonder dat hy

onbehoorlik daartoe beivloed was.

Blykens die redes wat die verhoorregter

later verstrek het vir sy beslissing om die bekentenis

toe te laat, het hy die geskil eenvoudig gesien as een

oor/ .........

13.

oor die vraag of die appellant met geweld verplig was
omdie verklaring te onderteken al dan nie. Sy slotsom
was soos volg -

"Daar is geen wesentlike kritiek teen
die Polisiegetuies nie en ek moethierdie
getuienis aanvaar aangesien die algemene
indruk is dat hullegetuienis bevredigend
is terwyl dié van die beskuldigde
no. 3 nieis nie. Dit is onwaarskynlik
dat al die Polisiebeamptes so goedsou
saamgesweer het dat hulle getuienis so
goed inpas. Dit lyk ook hoogsonwaar-
skynlik dat die verklaring deur die Polisie
vooraf uitgeskryf sougewees het, die
inhoud daarvan dui eerder daarop dat dit
'n egteverklaring deur die beskuldigde
is . "

Ek vind - met respek - nie fout met die
belese regter se oordeel aangaandedie gehalte van die
appellant se getuienis nie. Dit is hoogsonwaarskynlik

dat/ ........

14.

dat die betrokke lede van die polisiemag, indien

hulle van voornemens was om die appellant te dwing

om homself te kompromitteer, 'n konsep-verklaring sou

voorberei wat grotendeels verontskuldigend is. Ek

deel ook die mening van die verhoorregter dat die styl

van die verklaring daarop dui dat dit uit die mond

van die appellant kom. Daar was ook heelwat geloofwaar-

dige getuienis van geleenthede waar die appellant by

verantwoordelike persone sou kon gekla het indien hy

aangerand was. Hy het nooit gekla nie.

Ek vrses dat ek egter nie met die ver-

hoorregter kan saamstem dat daar geen wesentlike

kritiek teen die polisiegetuies was nie, en dat hulle

bevredigend/ .........

15.

bevredigend getuig het. Die rekord dui op verskeie

aspekte van hulle optrede wat hulle geroepe was om

te verduidelik. Die verduideliking van veral Kaptein

Brits en Sersant Temmers was uiters onbevredigend.

Ek sal dit later bespreek. Ek wil allereers daarop

wys dat die verhoorregter nie net moes oorweeg het of

die beskuldigde se klagtes van aanranding en foltering

ontsenu is nie. Hy moes nagegaan het of die getuienis,

in die geheel gesien, in voldoende mate tpon dat die

appellant inderdaad vrywillig en sonder 'n gevoel van

verpligting sy verklaring afgelê het. Ek stem in dié

verband saam met wat Colman R gesê het in S v Mofokeng

and another 1968(4) S A 852(W) 854 i f tot 855 C -

"That/ .........

16.

"That, however, does not conclude the
enquiry. I may not receive inevidence
a confession, even if I believe its
contents to be true, unless Iam
satisfied beyond reasonable doubt that
it was freely and voluntarilymade and
that the accused person who made it
was not unduly influencedwithin the
meaning of sec 244(1) of the Criminal
Procedure Act to make it.The fact
that the accused are unreliable witnesses
does not of itself meanthat the State's
burden of proof has necessarily been
discharged. Insaying that I am not
unmindful of the remarks of Williamson,
J.A., i nS v Mkwanazi, 1966 (1) S.A.736(A.D.) at p. 747. Thoseremarks
embody an injunction against the rejection
of a confession of thebasis of mere
conjecture unsupported by any evidence.
But considered intheír context they do
not mean that a trial Court, which has
foundthe accused to be an unsatisfac-
tory witness, is thereby relieved of the

duty/

17.

duty to weigh up the evidence as a
whole in order todecide whether the
prerequisites to admissibility have
been proved beyondreasonable doubt'.
It has to be remembered that, especially
in a capitalcase, an accused person
has a most powerful motive for seeking
to have hisconfession rejected.
Because of that he may lie; but for
the same reasonhe may exaggerate or
distort an event which had really taken
place, and inso doing discredit himself
It is my duty therefore to examine the
Policeevidence about the circ*mstances
leading up to the confessions."

Die geheelindruk wat ek van die polisie-
getuienis het is dat die betrokkelede van die mag,
nadat hulle die appellant en sy medebeskuldigdesin
hegtenis geneem het, met erge verontagsaming van die
toepaslikevoorakrifte en gebruike teenoor die aan-

gehoudenes/
18.
gehoudenes opgetree het. Hulle optrede jeenssommige

van die appellant se medebeskuldigdes, waarna ek netnou

sal verwys, is m.i. ter sake in dié opsig dat dit 'n

patroon gevolg het soortgelyk aan die wat die appellant

te beurt geval het.

Die eerste van die betrokke optredes

wat ek wil bespreek, is dat die appellant nie, ooreen-

komstig artikel 50(1) van die Strafproseswet, No 55 van

1977, binne 48 uur na sy inhegtenisname voor 'n hof

gebring was nie. Hy was vroeg die oggend van Woensdag

13 Mei 1981 in hegtenis geneem. Eers op 18 Mei 1981

is hy voor 'n hof gebring. Toe Sersant Temmers hieroor

uitgevra was het hy beweer. dat hoewel die appellant

reeds/ ........

19 .

reeds vroeg op 13 Mei 1981 gearresteer was, hy eers

om 18h00 die dag by die selle in die aanklagkantoor

te Parow opgeneem is. Hy het probeer om te kenne te

gee dat die tydperk van 48 uur eers vanaf dié tyd

begin loop het. Ek is bereid om in Sersant Temmers se

guns te aanvaar dat hy dalk kon gedink het dat die be-

trokke wetsbepaling (artikel 50(1) van die Strafproseswet)

so uitgelê kan word dat die vereiste wat daarin gestel

word dat "hy aangehou (word) vir 'n tydperk van hoogstens

agt-en-veertig uur", begin loop vanaf die tyd dat die

gearresteerde persoon na 'n polisiekantoor gebring word

(Volgens artikel 50(1) moet 'n gearresteerde "so gou

moontlik" na arrestasie na 'n polisiekantoor geneem word).

Die/ ........

20.

Die punt van belang is egter dat die beskuldigdeinderdaad

onmiddellik na arrestasie na 'n polisiekantoor geneem

was, en wel na Bishop Lavis Polisiestasie. Hy is

weliswaar nie dáár in 'n sel geplaas nie. Eers later

dié dag is hy in 'n sel by die polisiekantoor te Parow

opgeneem. Ek dink nie dat Sersant Temmers kon ge-

dink het dat die tydperk van 48 uur later as die

tyd waarop die appellant by Bishop Lavis Polisie-

stasie aangekom het, begin loop het nie. Ek meen

Temmers se verduideliking was onopreg. Volgens my

oordeel het die betrokke lede van die polisiemag

geweet dat hulle gebonde was om die appellant op die

laaste teen 15 Mei 1981 voor die hof te bring. En

geen/.......

21.

geen aanvaarbare verduideliking vir die nalate om hierdie

fundamentele verpligting na te kom, is verstrek nie.

Ek wil in hierdie verband verwys na die

uiters onbehoorlike metodes wat aangewend is om te

verseker dat twee van die appellant se medebeskuldigdes

nie binne 48 uur na arrestasie voor die hof gebring word

nie. Beskuldigdes 4 en 6 was reeds op 11 Mei gearresteer.

Toe die 48 uur tydperk na aan verstreke was, het die

lede van die ondersoekspan besluit dat die betrokke

beskuldigdes nie toe reeds voor 'n hof gebring gaan word

nie. Die doel is verwesenlik deurdat vrylatingsbriewe

ten opsigte van die twee beskuldigdes uitgereik is, maar

dat htille steeds aangehou was. Die skyn wat verwek is

is/........

22.

is dat die twee beskuldigdes inderdaad vrygelaat

en daarna herarresteer is, met die gevolg dat die

48 uur tydperk van nuuts af sou loop. Hiervan

was die twee beskuldigdes onbewus. In sy getuienis het

Sersant Gagiano ruiterlik erken dat die doel van die

optrede misleidinq was. Daar kan geen twyfel wees

nie dat die lede van die ondersoekspan op onbehoorlike

wyse wou verhoed dat die aangehoudenes voor 18 Mei

1981 in 'n hof verskyn. Intussen, in die woorde van

Sersant Temmers, het die betrokke lede van die mag

"heeldag gewerk met hulle".

Ek sal later daarna verwys dat toe

Kaptein Brits oor die vrylatingsbriewe ondervra was,

hy/.......

23.

hy aanvanklik die hof onder die indruk wou bring

dat hy nie van die aangeleentheid kennis gedra het

nie. Later het dit geblyk dat hy self die betrokke

briewe onderteken het. Hy moes van die poging tot

misleiding geweet het, en hy was daarby betrokke.

In sy betoog het Adv. Niehaus namens

die Staat aangevoer dat die versuim om die appellant"

binne 48 uur vanaf sy aanhouding voor 'n hof te bring

nie sy besluit om 'n verklaring te maak kon beïnvloed het

nie. Hy het aangevoer dat die appellant waarskynlik nie

geweet het wat sy regte in die verband was nie. My

kommentaar is allereers dat daar geen getuienis was dat

die appellant onbewus was van sy regte nie. Ek sou

inteendeel/.......

24.

inteendeel neig om te dink dat persone wat beweeg in die

kringe waarin die appellant - blykens die getuienis -

beweeg, waarskynlik bewus was van die reël onder be-

spreking. Ek dink dat die feit dat toe die appellant

op 15 Mei 1981 voor Kapt. Brits gekom het, en die moont-

like aflê van 'n verklaring ter sprake was, die omstandig-

heid dat hy onbehoor lik deur die polisie aangehou was,-

nie 'n gunstige klimaat vir die aflê van 'n vrywillige be-

kentenis geskep het nie.

Vervolgens wys ek op 'n verdere optrede

van Kaptein Brits, naamlik dat toe beskuldigde no. 4

geweier het om 'n verklaring voor hom as v.rederegter

te maak, hy hom nietemin ondervra het. Sy antwoorde

is/ ........

25

is genotuleer. Kaptein Brits het netso opgetree

ten opsigte van beskuldigdes no. 1 en 2 , wat verkies

het om te swyg. Daardie "verklarings" is as deel

van die bewysmateriaal voor die hof a quo geplaas

Hierdeur het Kaptein Brits nie alleen van die

Regtersreëls verbreek nie, maar duidelik getoon dat

hy nie by die aangehoudenes dit behoorlik tuisgebring

het dat hulle swygreg enige waarde het nie. Toe die

appellant op 15 Mei 1981 voor Kaptein Brits gekom het,

en die moontlike aflê van 'n verklaring ter sprake was,

moes Kaptein Brits op die betrokke vorm een van die

woorde "verkies" of "weier" deurhaal in die volgende

woorde wat in die toepaslike vorm voorkom - "Ek

verkies/weier/ ........

26.

verkies/weier om 'n verklaring te maak". Nie een van
diewoorde is deurgehaal nie. In antwoord op die
vraag wat die appellant in dieverband gesê het, het
Kaptein Brits getuig:

"Ja hier op die geroneode vorm het
ek nie doodgetrek of hy 'nverklaring
wil af lê of nie, maar hy het 'n
verklaring afgelê,dit is hoekom ek
die afleiding maak dat hy wel bereid
was om 'n verklaringaf te lê. "

Ek dink egter nie dat Kaptein Brits se afleiding ge-
regverdig is nie,want die geval van beskuldigde no. 4
dui daarop dat selfs al sou dieappellant geweier het
om 'n verklaring te maak, sou hy nog ondervra geweeshet,
en sou sy antwoorde genotuleer gewees het. Die redelike
moontlikheiddat die appellant nie bereid was om 'n

verklaring/

27.

verklaring te maak, was m.i. nie uitgesluit nie.

Die volgende aspek van die aflê van

die appellant se verklaring waarna ek wil verwys is dat

hy nie voor 'n landdros geneem is om dit te doen nie.

Die onwenslikheid daarvan dat 'n offisier soos Kaptein

Brits, wat ten nouste gemoeid was met die ondersoek

van die roofklagte, optree by die maak van 'n

bekentenis, is al by herhaling onderstreep (vgl. o.m.

S v Mofokeng (Supra); S v Mdlulu and Others 1972(2)

S A 839(A); S v.Mbele 1981(2) S A 738(A)). Kaptein

Brits was om 'n verduideliking gevra; hy het gesê

"daar moet een of ander verklaarbare rede wees wat ek

nie nou kan onthou nie". Geen omstandigheid was egter

deur/.......

28.

deur enige getuie vermeld waarom die appellant,

indien hy werklik 'n verklaring wou maak, nie voor 'n

landdros geneem was nie. Die moontlikheid bestaan

m.i. dat Brits besef het dat indien die appellant voor

'n landdros geneem was, hy nie 'n bekentenis sou doen

nie.

Ek wend my nou na die kwessie van die

geloofwaardigheid van die betrokke polisiegetuies.

Ek het reeds verwys na die feit dat Kaptein Brits die

indruk wou skep dat hy onbewus was van die skyn-

optrede in verband met die vrylatingsbriewe. Die ge-

tuienis van Sersant Gagiano, wat m.i. in die opsig aanvaar

moet word, maak dit duidelik dat Kaptein Brits 'n aktiewe

en/ .......

29.

en bewustelike deelgenoot in die hele optrede was.

Wat die aanhouding van die appellant vir meer as . 48

uur na aanhouding aanbetref, het hy homself weerspreek.

Hy het dit eers as sy mening gestel dat die appellant

reeds teen die oggend van 15 Mei 1981 voor 'n hof gebring

moes gewees het; later het hy van die standpunt wou afwyk

Sy ferme bewering dat hy onbewus was van die te lang

aanhouding van die verdagtes kan nie aanvaar word nie;

hy was immers op hoogte van al die verwikkelinge

van die ondersoek.

Sersant Temmers het ook nie goed gevaar

as 'n getuie nie. Ek het reeds daarna verwys dat hy

'n onaanvaarbare verduideliking probeer bied het vir

die/ .......

30.

die feit dat die appellant nie tydig voor 'n hof gebring

was nie. In een redelik wesenlike opsig het hy homself

weerspreek. Aanvanklik het hy getuig dat toe die appellant

en sy mede-beskuldigdes die eerste keer voor 'n hof gebring

is, daar klagtes van 'n aanranding by die polisiekantoor

te Bishop Lavis was. Later het hy onomwonde verklaar

dat (ek het) "geen woord van aanranding gehoor nie."

Sersant Gagiano was die mees betroubare

van die Staatsgetuies in die verhoor binne 'n verhoor

Hoewel hy erken het dat die optrede ten opsigte van

die te lange aanhouding van beskuldigdes no. 1 en 4

op bedrog neerkom, was hy aanvanklik ongeneë om saam

te stem dat daar enige poging tot misleiding was.

Dit/ ........
31.
Dit is ook ter sake dat hy, tesame met SersantTemmers,

bereid was om op 18 Mei 1981 die landdros voor wie

die beskuldigdes die eerste keer verskyn het, te mislei:

in die dokumentasie wat voor die landdros geplaas is, is

die datum van arres van beskuldigdes no. 4 en 6 as 13

Mei 1981 aangegee; in werklikheid was die datum 11 Mei

1981.

In die geheel gesien dink ek dat die

verhoorregter se uitgesproke vertroue in die Staats-

getuies misplaas was. Die hof moes ook in gedagte gehou

het dat bewys van die appellant se verklaring die enigste

bewysmateriaal teen hom sou daarstel, en dat 'n besonder

versigtige ondersoek na die vrywilligheid en spontaneiteit

van/ .......

32.

van die verklaring genoodsaak was (S v Mkwanazi1966(1)

S A 736 (AA) te 745 G-H). Ek dink dat die redelike

moontlikheid dat die appellant homself nie vry geag het

om te swyg nie, of dat een of ander vorm van druk op

hom uitgeoefen was, nie uitgeskakel kan word nie. Die

verklaring moes nie toegelaat gewees het nie. Die

resultaat is dat die appellant nie eens aan die mindere

klagte van die ontvangs van gesteelde goed, wetende

dat dit gesteel is, of diefstal, skuldig bevind kon

gewees het nie.

Ek bespreek vervolgens die skuldigbevinding

aan besit van 'n vuurwapen. Die getuienis teen die

appellant was dié van ene John Fredericks. Hy was

nie/........

33

nie 'n indrukwekkende getuie nie, maar die appellant
hetverkies om nie self te getuig nie, hoewel Fredericks
direkte getuienis teenhom afgelê het. Daardie feit
het die effek gehad om John Fredericks segetuienis
te versterk (S v Mthetwa 1972(3) S A (A) te 769 B-E).
Ekmeen dat die hof a quo voldoende rede gehad het
om JohnFredericks se getuienis te aanvaar.

Die appellant se advokaat het aangevoer

dat dit nie duidelik is of John Fredericks, met sy ge-
bruik van die woord"gun" as die voorwerp wat die
appellant besit het, na 'n werklike vuurwapenverwys het nie. Het hy nie dalk 'n speelding in gedagte gehad nie?

Ek is egter van mening dat aangesien dié moontlikheid

nooit/

34

nooit tydens kruisondervraging geopper is, dit nie nou

ernstige oorweging. verg nie. Daar was in ieder geval

heelwat getuienis om te toon dat waar persone soos John

Fredericks van "gun" praat, hy 'n werklike rewolwer of

pistool in gedagte het. Ek dink dat die appellant

tereg skuldig bevind is.

Die bevel van die hof is

1. Die appèl teen die skuldigbevinding weens roof met

verswarende omstandighede slaag. Die skuldigbevinding

en vonnis word ter syde gestel.

2. Die appèl teen die skuldigbevinding weens die besit

van 'n vuurwapen in oortreding van artikel 2 van Wet 75

van 1909 word afgewys.

ELOFF, Wnde AR
VILJOEN AR)
) STEM SAAM
BOTHA AR )